Spinoza Rede 2023 - Spinoza on Equality and Justice
Met de lezing ‘Spinoza on Equality and Justice’ hield historicus Jonathan Israel op 5 oktober de Spinoza Rede 2023, waarbij hij tevens zijn nieuwe boek ‘Spinoza, Life and Legacy’ presenteerde. De lezing en boekpresentatie vonden plaats in de Nieuwe Kerk aan het Spui, de kerk waar Spinoza in 1677 werd begraven.
De tweejaarlijkse internationale Spinoza Rede bestaat sinds 2021. De lezing kan gewijd zijn aan sociaal-maatschappelijke, ethische of filosofische thema’s, waarvoor prominente sprekers uit binnen- en buitenland worden uitgenodigd. De Spinoza Rede 2021 werd uitgesproken door de Franse filosoof Maxime Rovere, bij het verschijnen van de Nederlandse editie van zijn boek ‘SPINOZALAND – de ontdekking van de Vrijheid’.
Jonathan Israel
Jonathan Israel (Londen, 1946) studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Cambridge en promoveerde op een onderwerp uit de 17de eeuwse geschiedenis van Mexico. Israël werd in 2001 benoemd tot hoogleraar moderne Europese geschiedenis aan de School of Historical Studies, verbonden aan het Institute for Advanced Study in Princeton. Eerder was hij hoogleraar Nederlandse geschiedenis en instituties aan de Universiteit van Londen. Jonathan Israel is wereldwijd een van de leidende historici over de geschiedenis van de Verlichting. Hij dicht de bron van de Radicale Verlichting toe aan het werk van Spinoza.
Publicaties o.a.
1995: The Dutch Republic – Its Rise, Greatness and Fall, 1477-1806
2001: Radical Enlightenment | 2006: Enlightenment Contested
2011: Democratic Enlightenment | 2019: The Enlightenment that Failed
Nieuwe biografie - Spinoza, Life and Legacy
Na vier gezaghebbende boeken over de Verlichting en een imposant naslagwerk over de geschiedenis van de Nederlandse Republiek, publiceert Jonathan Israel in 2023 zijn biografie ‘Spinoza, Life and Legacy‘. Als Nederlands belangrijkste vrijdenker wordt Spinoza nog altijd gerekend tot een van de invloedrijkste filosofen ter wereld. Toch zijn er relatief weinig biografieën over hem verschenen.
Gebaseerd op diepgaand onderzoek bevat deze nieuwste levensbeschrijving meer details en context over Spinoza’s familie, vrienden, relaties en geschriften dan voorgaande publicaties. De vervlechting van zijn leven en denken in deze gedetailleerde biografie heeft geleid tot nuancering en herziening van bestaande opvattingen over bepaalde beweringen van Spinoza. Het boek gaat onder meer in op de vraag hoe we Spinoza’s filosofische claims in de huidige tijd interpreteren en hoe we de reacties op zijn werk tijdens zijn leven en na zijn dood willen begrijpen.
Nieuwe Kerk - Spinoza on Equality and Justice
Op 5 oktober 2023 sprak Jonathan Israel in de Nieuwe Kerk te Den Haag. Het is de kerk waar Spinoza in 1677 door vrienden en geestverwanten eervol werd begraven na een leven van repressie door kerk en staat. Met zijn lezing ‘Spinoza on Equality and Justice’ zal Israel Spinoza’s invloedrijke rol belichten als architect van democratische gelijkheid en gerechtigheid.
Vrede en Recht zijn eveneens de twee pijlers waarop Vredesstad Den Haag haar internationale reputatie vestigt. Spinoza schreef al in 17de eeuw over verdraagzaamheid tussen mensen en over de rechten van het individu. Het zijn de klassieke grondrechten zoals gelijke behandeling, vrijheid van meningsuiting, godsdienst en vereniging. Spinoza’s gedachtegoed blijft actueel en noodzakelijk, zoals filosoof en historicus Jonathan Israel zal belichten.
Spinoza Gedenkmonument
Op 25 februari 1677 vertrok vanuit de Paviljoensgracht een rouwstoet met zes koetsen naar de Nieuwe Kerk, waar Spinoza’s lichaam werd bijgezet in een huurgraf, vlakbij het graf van zijn vermoorde geestverwanten Johan en Cornelis de Witt (Rampjaar, 20 augustus 1672).
Na de ruiming van zijn graf in 1738, werd mogelijk zijn gebeente onder de grond van de kerktuin verspreid. Een netwerk van Spinozisten had daar geen vrede mee en realiseerde in 1927 een gedenkplaat achter de kerk. Vervolgens werd in 1956, ter nagedachtenis aan de banvloek over Spinoza in 1656, het Amcha Monument aan de grondplaat toegevoegd. De verticale steen toont het portretreliëf van Spinoza met het gebeitelde woord Caute, naar Spinoza’s lijfspreuk ‘wees voorzichtig’. De zwarte basaltsteen daaronder draagt het woord Amcha (uw volk). Deze steen kwam uit de bergen van Galilea en was een geschenk van het Spinozaeum uit Haifa.